Kultura to ludzie, a ludzie to język. Czy możemy uciec przed poznawaniem kultury, gdy uczymy się języka? Według mnie nie jest to możliwe, a zapoznanie się z kulturą kraju może nawet wspomóc i pozytywnie wpłynąć na znajomość języka. Najpierw jednak trzeba sobie uświadomić czym jest kultura i dlaczego mamy z nią do czynienia na co dzień.
W skrócie – dla zabieganych
- Kultura składa się z wielu elementów, są to: literatura i sztuka, muzyka i film, historia i polityka, jedzenie, standardy zachowania, a także idiomy i przysłowia.
- Większa znajomość kultury innych krajów oznacza mniej nieporozumień i powodów do kłótni.
- Jeśli zwiększysz swoją świadomość kulturową i zainteresujesz się poznawaniem kultury kraju wybranego języka, to zdecydowanie zwiększysz swoją motywację do nauki.
- Czy konieczne jest spędzanie godzin na studiowaniu historii i literatury?
Co to jest „kultura”?
Podręczniki zawierają wstawki kulturowe, w samouczkach często mamy dodatkowe informacje z boku tłumaczące różnice, podobnie w rozmówkach. Kultura to ludzie i ich twory, zwyczaje i zachowania, których poznanie może ułatwić Ci naukę i używanie języka.
Literatura i sztuka
Pierwsze, co przychodzi do głowy na słowo „kultura” to zapewne książki, obrazy i teatr. Przynajmniej w moim przypadku. Oczywiście te elementy również są przydatne, jeśli chce się swobodnie porozumiewać.
W przypadku języka polskiego wygląda to identycznie. Wszyscy uczyliśmy się o Mickiewiczu i Sienkiewiczu, nawet jeśli nie jesteśmy orłami z literatury polskiej, to raczej wszyscy kojarzą Litwo, ojczyzno moja.
Niektóre wyrażenia i odnośniki do literatury przechodzą do języka potocznego, co jest dla nas tak oczywiste, że już nie zwracamy na to uwagi.
Zamiarem nie jest znanie całych utworów na pamięć, ani czytanie długich książek, ale kojarzenie tytułów, postaci, najważniejszych wydarzeń. Podobnie jest z bajkami i opowieściami, które poznajemy w dzieciństwie.
Muzyka i filmy
Podobnie jest z muzyką i filmami. Cytaty z kultowych filmów są znane wszystkim, chociaż niekoniecznie uczymy się ich w szkole. Korzystamy z nich w mowie codziennej, w żartach i luźnych rozmowach. Tak po prostu, zwyczajnie.
Muzyka też stanowi część naszej codziennej rzeczywistości, chociaż trendy i hity zmieniają się często, to utwory kultowe nadal są znane i odtwarzane. Właśnie te piosenki są najbardziej wartościowe z punktu widzenia nauki języka, bo to do nich znajdziemy najwięcej odniesień w mowie potocznej.
Historia i polityka
Znajomość historii narodu, którego języka się uczymy zapobiega przed popełnieniem gafy. Nie trzeba szukać daleko. Niektóre narody nadal żywią urazę za popełnione krzywdy. Inne uważają utracone tereny za swoje, co ma odzwierciedlenie w języku.
Wiedza historyczna może również przydać się podczas nauki słownictwa. Angielski chociaż jest językiem germańskim, to ma wiele zapożyczeń z francuskiego. Właśnie dlatego znajdziemy aż tyle synonimów, które mają bardzo niewielkie różnice znaczeniowe. Wynika to z historii sięgającej tysiąc lat wstecz.
Nie trzeba uczyć się dat i miejsc bitew, żeby zrozumieć aspekt historyczny. Wystarczą najważniejsze postacie i wydarzenia, które całkowicie zmieniły bieg historii.
Jedzenie
Z tych przyjemniejszych i bardziej przyziemnych części kultury – jedzenie! Nawet teraz, w dobie globalizacji i upraszczania, poznanie tradycyjnego jedzenia narodu otwiera przed nami zupełnie inny świat. To najbardziej codzienna i zwyczajna część życia, przecież każdy musi jeść!
A jakie mamy możliwości – samodzielne przygotowanie potraw na podstawie przepisów znalezionych w internecie, wyjście do restauracji albo wyjazd zagranicę. Użycie różnych przypraw zupełnie zmienia smak zwyczajnych warzyw, których używamy też w naszej kuchni.
Zdecydowanie polecam wszystkim, zwłaszcza w momentach spadku motywacji do nauki. Wystarczy znaleźć przepis (albo jeszcze lepiej, film na YouTube), wybrać się do sklepu i zacząć tworzyć potrawy z innego świata we własnej kuchni. A dla tych niekoniecznie uzdolnionych kulinarnie – wybrać się do restauracji.
Standardy zachowania
Inna kultura to inny standard zachowania. Nie mówię tutaj o stereotypach, a o przyjętych i uznanych za normalne codziennych zachowaniach. W naszym przypadku jest to przytrzymanie komuś drzwi, stanie w windzie w kółeczku, świętowanie imienin, kanapki z jednej kromki chleba, parawany i kapcie dla gości. To tak na początek, bo mamy tego dużo więcej.
Nie zastanawiamy się nad tym dlaczego to robimy, to przecież normalne zachowanie. Dla nas. Inna kultura to inne standardy zachowania. Jest to szczególnie ważne w przypadku prowadzenia biznesu lub mieszkania w innych krajach.
Święta
Podobnie jest z tradycjami świątecznymi. Chociaż przejmujemy coraz więcej zachodnich standardów, to nadal łamiemy się opłatkiem i kładziemy sianko pod obrus w Boże Narodzenie. Na Wielkanoc idziemy do kościoła z jedzeniem w koszyku, a majówkę spędzamy grillując.
Każdy naród obchodzi te same święta w trochę inny sposób, warto jest się tym zainteresować.
Idiomy i przysłowia
Idiomy i przysłowia to też element kultury, często unikalny dla danego kraju. Właśnie z tego powodu są zmorą tłumaczy, nie wszystkie mają odpowiedniki w innych językach. Używamy ich w mowie potocznej, nawet jeśli nie znamy znaczenia wszystkich poszczególnych wyrazów ani ich pochodzenia. Tak po prostu się mówi. Przykład? Proszę bardzo:
- Bez pracy nie ma kołaczy
- Darowanemu koniowi w zęby się nie zagląda
- Raz na wozie, raz pod wozem
- Nie chwal dnia przed zachodem słońca (Nie mów hop, póki nie przeskoczysz)
- Co ma wisieć, nie utonie
- Dzieci i ryby głosu nie mają
- Apetyt rośnie w miarę jedzenia
I jeszcze cała masa innych. Występują we wszystkich językach i nie mają sensu, gdy chociaż jedno słowo zostanie zmienione. Właśnie dlatego tak trudno jest ich się nauczyć.
Więcej kultury to mniej nieporozumień
Na kulturę składa się cała masa różnych elementów, których niezrozumienie może prowadzić do nieporozumień. Ma to szczególne znaczenie w przypadku pracy zagranicą, na innym rynku kulturowym.
Bez poznania standardów bardzo łatwo możemy kogoś obrazić, zupełnie nieświadomie. Chociażby przez używanie nieodpowiednich gestów, noszenie nieodpowiednich ubrań albo zachowanie oznaczające brak szacunku.
Edukacja
Nazwy szkół i system edukacyjny różni się pomiędzy krajami. Właśnie dlatego tak trudno jest nam zrozumieć, co to jest college i czym się różni od university. W Europie zostało to częściowo uproszczone przez Unię Europejską i system boloński w szkolnictwie wyższym.
Niby drobne, nieistotne różnice, ale mogą mieć wielki wpływ na nasze życie.
Więcej kultury to większe zaangażowanie językowe
Z drugiej strony, im lepiej poznasz kulturę i ją polubisz, tym bardziej będzie Cię ciągnęło do języka.
Właśnie dlatego oglądanie hiszpańskojęzycznych seriali produkcji hiszpańskiej jest bardziej wartościowe dla osób uczących się języka hiszpańskiego niż oglądanie amerykańskich seriali z hiszpańskim dubbingiem. Obydwa wpłyną pozytywnie na poziom językowy, ale ta pierwsza opcja rozwinie również Twoją świadomość kulturową.
Oglądanie kinematografii, słuchanie muzyki, czytanie literatury (nawet uproszczonej), gotowanie tradycyjnych potraw i poznawanie zwyczajów świątecznych innych krajów wspiera rozwój językowy i zwiększa motywację do nauki. W ten sposób sami się nakręcamy.
Czyli trzeba się tego faktycznie uczyć?
Wracając do pytania, czy faktycznie trzeba się tego uczyć – nie. Nie trzeba spędzać długich godzin studiując historię i literaturę danego kraju.
Warto za to podejść do takiej nauki z drugiej strony i wykorzystać naszą wrodzoną ciekawość. Poczytać wiadomości, obejrzeć film, przeczytać reportaż z podróży. Tak na luzie, na spokojnie, powoli poznawać kulturę.
Twoja kolej!
Lubisz poznawać kulturę kraju, którego języka się uczysz?