Pamiętam moje zajęcia z fonetyki, strach przed otwarciem paszczy i ciągłe powtarzanie tych samych wyrazów. Do znudzenia. I nagły głos w słuchawkach: again! Zawał na miejscu! Na szczęście są mniej stresujące sposoby nauki poprawnej wymowy, chociaż nie mniej bolesne. A po takich 90 minutach zajęć szczęka boli niesamowicie, więc polecam jednak dużo krótsze sesje ćwiczeniowe. W tym artykule znajdziesz kilka pomysłów na ćwiczenia wymowy w języku obcym.
W skrócie – dla zabieganych
- Każdy ma jakiś akcent. Nie pozbędziesz się go, ale możesz go modyfikować i nauczyć się innego.
- Mówienie jak native speaker wcale nie jest tak dobrym pomysłem, jakim mogłoby się wydawać.
- Ćwiczenie wymowy wiąże się z całą masą słuchania innych oraz własnego głosu. Przyda się też lusterko.
- Wykorzystaj darmowe źródła w internecie, znajdziesz ich mnóstwo do każdego języka.
Akcent? Co to takiego?
Akcent to tylko sposób wymowy poszczególnych wyrazów, który jest uzależniony od różnych czynników. Po pierwsze może zależeć od geografii, czyli po prostu miejsca zamieszkania osoby. Najczęściej mamy na myśli właśnie ten typ akcentu, zwłaszcza w przypadku języka angielskiego.
Jednak akcent może też zależeć od sytuacji ekonomicznej lub stopnia wykształcenia konkretnej osoby, a także od klasy społecznej. Coraz rzadziej mówimy o klasach społecznych, ale nadal w Indiach czy nawet Wielkiej Brytanii możemy spotkać się z takim podziałem społeczeństwa. Niekoniecznie oficjalnie.
I został nam ten ostatni akcent… Akcent uwarunkowany językiem ojczystym, czyli akcent obcy. Ten nam najbardziej przeszkadza, bo to właśnie przez nasz polski akcent często nie jesteśmy rozumiani, gdy mówimy w obcym języku.
Tak czy siak – każdy ma jakiś akcent! Tego nie da się pozbyć, można go modyfikować i ćwiczyć inne akcenty, ale zawsze z jakimś akcentem będziemy mówić.
Akcentu uczą się tylko dzieci!
Aaa… Bzdura! Jest to bardzo częsty temat rozważań i badań, jednak nie zawsze za tymi badaniami nadążamy. Nauka języka jako dziecko wcale nie gwarantuje mówienie bez akcentu obcego (źrodło). Nawet w przypadku przeprowadzki do innego kraju nie ma gwarancji, że dziecko będzie mówiło z akcentem lokalnym. Mamy tutaj po prostu zbyt dużo możliwości zmian.
Osoby dorosłe, które rozpoczęły naukę języka obcego po skończeniu okresu dojrzewania mogą mówić bez akcentu obcego (źródło). Nie jest to proste i powszechne, ale nie jest to niemożliwe. Naukowcy są zgodni, że w przypadku osób dorosłych mówienie bez akcentu obcego jest bardzo rzadkie (źródło).
A teraz tak po ludzku – to, z jakim akcentem mówimy w dużej mierze zależy od nas. Zapewne nie jesteśmy w stanie udawać native speakera, ale w sumie po co robić?
Native speakerzy mają największy problem ze zrozumieniem innych i z byciem zrozumianym…
Ciężko w to uwierzyć? A jednak! Artykuł w BBC podaje sytuacje i powody, dla których to właśnie native speakerzy powodują najwięcej problemów komunikacyjnych. Używają zawiłego słownictwa, mówią szybko, dodają kontekst kulturowy i… często mają bardzo trudny do zrozumienia akcent!
Po co to wszystko piszę? Przede wszystkim dlatego, że nie chcę żebyś dążyła do mówienia jak native speaker. Bo naprawdę nie warto! Co innego mieć na celu bycie zrozumianym przez pozostałych rozmówców. Nad tym jak najbardziej każdy powinien pracować.
W jaki sposób poprawić wymowę?
Błędy w wymowie mogą mieć katastrofalne skutki – omyłkowo możemy powiedzieć coś zupełnie innego niż mieliśmy na myśli. A najgorsze jest to, że sami często nie zdajemy sobie z tego sprawy!
Sprawdź jak mówisz
Jeśli jednak uważasz, że masz problem z wymową i chcesz poćwiczyć, to najpierw zachęcam Cię do przetestowania się za pomocą Google. Weź do ręki telefon, włącz Tłumacza Google i powiedz mu coś w obcym języku. Możesz zacząć od czegoś prostego żeby przetestować sprzęt.
Jeśli poprawnie rozpozna wyrazy, które wypowiadasz, to absolutnie nie masz co stresować się swoją wymową! Jeśli zapisze je błędnie, to najpierw zastanów się, czy błąd popełniłaś Ty czy maszyna.
Spróbuj z innym zdaniem, najlepiej powtórzyć całą operację kilkanaście razy żeby otrzymać jak najbardziej obiektywne wyniki. I jak poszło?
Wymowa to naśladowanie
Poprawna wymowa to naśladowanie innych osób, więc wiąże się to z całą masą słuchania. Zaopatrz się w odpowiednie materiały: tekst do słuchania i czytania równocześnie, a także w telefon.
Najpierw odtwórz nagranie i śledź wzrokiem tekst. Następnie przeczytaj tekst samodzielnie. Wysłuchaj go ponownie, a kolejne czytanie nagraj na dyktafon.
Następny krok jest bardzo nieprzyjemny, bo musisz posłuchać własnego głosu. Odtwórz oryginalne nagranie, a następnie swoje. Cały czas patrz się na wydrukowany tekst i zakreślaj wyrazy, które w Twoich ustach brzmią niezrozumiale. Możesz też spróbować przeczytać tekst do Tłumacza Google.
Skorzystaj z video na YouTube
YouTube to kopalnia darmowej wiedzy, nawet tej dotyczącej wymowy! Przy odpowiednim wyszukaniu znajdziesz całą masę filmów instruujących Cię w jaki sposób wypowiedzieć podchwytliwe dźwięki w języku obcym.
Pozostaje Ci tylko odtworzyć nagranie, zastanowić się w jaki sposób dźwięk jest wydobywany i zacząć kopiować! Do ćwiczeń na pewno przyda Cię się również lusterko. Możesz się przygotować na ból szczęki… Sama nadal pamiętam obolałe mięśnie po zajęciach z fonetyki na studiach…
Zwolnij i przesadzaj
Bardzo często mówimy szybko, żeby zamaskować potencjalne błędy w wymowie. Popełniamy ich wtedy jeszcze więcej, bo chociażby zjadamy końcówki wyrazów. W ramach ćwiczeń postaraj się zwolnić swoje wypowiedzi ustne i aż do przesady poprawnie wypowiadać każdą sylabę.
Nie wstydź się! Przecież to tylko wygłupianie, możesz nawet poćwiczyć z dziećmi – na pewno im się spodoba!
Intonacja też jest istotna
Intonacja to sposób mówienia wyrażający uczucia. Przecież nie chcesz mówić bezosobowo, jak robot albo maszyna? Zwracaj uwagę na odpowiednie intonowanie pytań, zdań twierdzących i przeczących.
Możesz powiedzieć jedno zdanie na kilka różnych sposobów – tutaj znowu będzie wygłupianie. Sorry, inaczej się nie da! Spróbuj powiedzieć to samo zdanie jako osoba szczęśliwa, smutna, zdenerwowana, kochająca i wredna. Za każdym razem wyjdzie Ci to trochę inaczej.
Poćwicz też odpowiednie intonowanie pytań – przecież nie mogą brzmieć jak zwykłe zdania twierdzące! Tak naprawdę, to wszystkie te czynności robimy na co dzień po polsku, ale nawet nie zwracamy na nie uwagi. Poćwicz w języku obcym, a też wejdą Ci w nawyk.
Twoja kolej!
Jak Twoja wymowa? Ćwiczysz, czy jesteś z niej zadowolona?